Филип Лунески: Дали сме подготвени да победуваме?!

Во развиените земји секој формат нуди онлајн-можност за купување, и тој тренд од новата реалност претставува сериозен предизвик за компаниите

Автор: Филип Лунески, директор за трејд-маркетинг и категори-менаџмент за Европа во „Молсон корс“, Filip.Luneski@molsoncoors.com

Во еден од своите последни текстови пишував за константната промена во нашите суштински навики, производите што ги купуваме, начинот на кој носиме одлуки и меѓусебно комуницираме секој ден, но и за промената во начинот на кој заработуваме, а кој е фундаментот на овој циклус. Целиот овој феномен јас го нарекувам нова реалност. Нова реалност бидејќи сите овие промени се веќе инкорпорирани во нашите животни стилови и не постои повеќе компромис околу нивната примена; напротив никогаш повеќе не сме биле толку гладни за иновации, за поголем избор, за нови производи и апсолутна зависност од – технологија. Да, главен фактор за сите овие промени е развојот на технологијата. Имено, не постои повеќе ниеден сегмент од секојдневниот живот кој не е под влијание на технологијата на посреден или непосреден начин. Интересен е фактот што во последната деценија се направени повеќе технолошки промени и развој отколку во последните 100 години. Тоа е доволен индикатор за напредокот во оваа сфера и влијанието како природна последица. Во графикон 1 може да видите кои макросегменти се под влијание на технологијата.

Графиконот 1: Макросегменти што се под влијание на технологијата

За подобро да разбереме како оваа нова реалност дејствува во практика, ќе ви го доловам следниов пример. Имено, минатата година најголемиот онлајн-трговец во светот, „Амазон“, јавно сподели информација дека уредот „Алекса“ (Alexa) е продаден во повеќе од 100 милиони примероци само во 2019 година. Тоа значи дека сега веќе во просек секој втор дом во Америка има барем еден уред кој е составен дел од секојдневието, нудејќи повеќе од 70.000 функции во својот алгоритам на „знаење“.  А сопственикот на „Амазон“, Џеф Безос, во едно интервју, анализирајќи го успехот на „Алекса“, изјави дека тие се само на почеток на наивните планови за иновации.

Е-трговијата повеќе не е привилегија, туку апсолутна норма во малопродажбата.

Примерот со овој трговец ми дава природна увертира во тоа што е за нас најважна тема, а тоа е улогата на маркетингот и категори-менаџментот во оваа нова реалност. Да се вратам на „Алекса“ – според официјалните објави, едни од најчестите функции зошто луѓето го користат овој уред се прагматичноста и ефикасноста во извршувањето на секојдневни обврски, на пример, купување намирници. Конкретно, користејќи го својот софистициран алгоритам, овој уред може да пронајде во која продавница се наоѓаат најевтините/најквалитетните производи кои корисникот ги бара, може да направи нарачка и да договори време кога да се испорачаат до домот. Оваа функција е главната причина што е-трговијата повеќе не е повеќе привилегија, туку апсолутна норма во малопродажбата.

Во развиените земји секој формат нуди онлајн-можност за купување, и тој тренд постојано расте. Од мое лично искуство, сите компании со кои соработувам насекаде по Европа и Северна Америка, како еден од клучните столбови за развој на своите бизниси го апострофираат електронскиот маркетинг и продажба. Истовремено, овој тренд од новата реалност претставува сериозен предизвик за компаниите, а тоа е одлука колку проценти од буџетот се определуваат за традиционална комуникација со потрошувачите, т.е. креирање на позициите во продавниците (POSM) во однос на онлајн-комуникацијата со својата таргет-група. Се разбира, ова прашање е доста комплексно и бара емпириска анализа како и симулација на потенцијални сценарија. Меѓутоа, едно е сигурно, технологијата само ќе добие на релевантност и со тоа ќе го забрза моментумот кој веќе е инструментално влијателен во светот на маркетингот.

Ако ги земеме предвид пазарите како Македонија и земјите од регионот, со сигурност можам да заклучам дека не сме многу далеку од оваа нова реалност. Напротив, веќе ја живееме и активно учествуваме во развојот и промените. Како доказ би го издвоил настапот на пазарот на нови компании како „Глово“ и „Волт“ во земјите како Србија, Хрватска, Унгарија и Бугарија. Овие  компании се појавија на пазарот кон крајот на 2018 година, а веќе минатата година, нудејќи револуционерни модели на услуги, станаа апсолутни играчи во индустријата на достава. Специфичноста е во тоа што овие модели им овозможуваат на своите клиенти, користејќи напредни апликации во своите мобилни уреди, да порачаат производи кои тие ги доставуваат за одредена провизија. Разновидноста на производите речиси нема граница – од готова храна од вашиот омилен ресторан, преку производи од различни маркети, до фармацевтски производи или храна за миленичиња. И сето тоа со неколку кликови на сопствениот мобилен уред.

Револуционерни модели им овозможуваат на своите клиенти, користејќи напредни апликации во своите мобилни уреди, да порачаат производи, со што се креира нова димензија во светот на маркетингот и категори-менаџментот.

Ги нареков револуционерни модели од проста причина што само во Србија, во период од една година, овие 2 компании неофицијално имаат повеќе од 500.000 трансакции. Овој број е апсолутен индикатор за релевантноста на овие нови модели и компаниите што ги предводат, а со тоа се креира нова димензија во светот на маркетингот и категори-менаџментот. И тоа се случува во нашиот регион, на нашите пазари и ние како општество сме дел од таа нова сцена. Постојат назнаки дека некоја од овие или слични компании веќе оваа година може да стапне на македонскиот пазар по фантастичниот успех забележан во земјите од опкружувањето.

Затоа, клучното прашање за професионалците од сферата на маркетингот и категори- менаџментот во нашата земја е дали сме подготвени да се соочиме со овој предизвик и да ги валоризираме можностите што се отвораат на начин да креираме употребна вредност за сите интересни страни во тој синџир? Конкретно, дали сме подготвени да победуваме во новата реалност?!