Иднината на патниот транспорт

Патниот транспорт придонесува со околу 20% од глобалните CO₂ емисии, а енергетскиот сектор како целина, кој вклучува и патен транспорт, придонесува со 75% од вкупните стакленички гасови.

Во последните години светот се соочува со сериозни предизвици во поглед на климатските промени и загадувањето на животната средина. Еден од клучните фактори за намалување на штетните емисии и борба против глобалното затоплување е преминот кон возила со нула емисија на штетни гасови. Оваа транзиција претставува значителен чекор напред кон одржлив и еколошки патен сообраќај, со огромни придобивки за граѓаните, индустријата и светот.

Зошто електрични возила и кои се придобивките од нивно користење?

Електричните возила се појавуваат како едно од најдобрите решенија за намалување на CO₂ емисии од патничкиот транспорт. Тие користат електрична енергија, а не јаглеводородни горива. Електричните возила се познати по нивните високо-енергетски ефикасни карактеристики, што значи дека тие користат помалку енергија од традиционалните возила на бензин или дизел. Прво и основно, тие не испуштаат штетни гасови во атмосферата, што значи дека значително го намалуваат загадувањето на воздухот. Ова има директно позитивно влијание врз здравјето на луѓето, особено во урбаните средини каде што загадувањето е високо. Дополнително, тие се потивки, што придонесува за намалување на бучавата во градовите и подобрување на квалитетот на живот.

За граѓаните, користењето на овие возила значи помали трошоци за гориво, одржување и за поправки. Електричната енергија е поевтина од фосилните горива. За индустријата, оваа транзиција отвора нови можности за иновации и раст. Производителите на автомобили се приспособуваат кон новите барања и инвестираат во истражување и развој на нови технологии.

Како EУ ги менува правилата на игра?

Европската Унија игра значајна улога во поттикнувањето на преминот кон возила со нула емисија на штетни гасови. Со строги регулативи и амбициозни цели за намалување на емисиите на CO₂, ЕУ ги охрабрува производителите на автомобили да се насочат кон производство на електрични возила. Законите, како што е забраната за продажба на нови автомобили со внатрешно согорување од 2035 година, и субвенциите за купување електрични возила значително придонесуваат за брзиот раст на овој пазар.

За тешките возила постои регулатива која стапи во сила на 14 август 2019 година. Од 2025 година производителите ќе мора да ги исполнуваат целите поставени за просечна CO₂  емисија на новите камиони регистрирани во дадена календарска година. Дел од амбициозните цели за процентуално намалување на емисиите во споредба со просекот на ЕУ вклучуваат:

• 15% намалување од 2025 година
• 30% намалување од 2030 година

Оваа регулатива вклучува и механизам за поттикнување возила со нула емисии или ниски нивоа на емисии. Од 2025 година овој систем се заменува со систем за кредитирање базиран на бенчмарк. Ова значи дека производителите ќе добиваат кредити врз основа на постигнување поставени цели (бенчмаркови) за емисии, што ќе ги охрабри да произведуваат повеќе еколошки возила.

Енергија од обновливи извори: решение за тешките возила

Иако електричните возила се идеално превозно средство на иднината, тешките возила како што се камионите и автобусите сѐ уште претставуваат предизвик. Во овој контекст, обновливите горива, како што се биогоривата и водородот, имаат клучна улога. Овие горива можат да се користат во постојните мотори, што овозможува постепена транзиција кон почист транспорт. Водородните горивни ќелии, на пример, имаат потенцијал да обезбедат поголема автономија и брзо полнење, што е важно за комерцијалниот транспорт.

Користењето електрични возила е само дел од решението. За да се обезбеди вистинска климатска неутралност, потребно е електричната енергија што се користи за полнење на овие возила да потекнува од обновливи извори. Ова вклучува соларна, ветерна, хидро и биоенергија. Многу земји веќе активно користат обновливи извори на енергија, со што ги намалуваат штетните емисии и ја зголемуваат енергетската независност.

Климатска неутралност: можна мисија или само мит?

Климатската неутралност е крајната цел кон која се стремиме, и транспортниот сектор има голема улога во постигнувањето на оваа цел. Намалувањето на емисиите на штетни гасови од возилата е клучен аспект, но исто така е важно да се разгледа и целокупниот животен циклус на возилата, вклучувајќи ги производството и рециклирањето. Со зголемување на користењето на обновливи извори на енергија за производство на електрична енергија, електричните возила придонесуваат кон успешно постигнување на оваа мисија.

Влијание врз работните места

Транзицијата кон возила со нула емисија на штетни гасови има значително влијание врз работните места во автомобилската индустрија. Додека некои работни места можат да исчезнат поради намалување на производството на мотори со внатрешно согорување, создавањето нови работни места во производството на електрични возила, батерии и инфраструктура за полнење го компензира овој ризик. Дополнително, потребата за нови вештини и обука на вработените во овој сектор отвора нови можности за развој и напредок.

Инфраструктурата како клучен фактор за успех

За да се обезбеди успешна транзиција кон возила со нула емисија, потребна е добро развиена инфраструктура за полнење. Ова вклучува не само поставување на јавни полначи, туку и обезбедување пристап до полнење во домовите и на работните места. Многу земји и градови веќе инвестираат во изградба на мрежи на полначи, но потребни се уште повеќе инвестиции за да се задоволат растечките потреби од користењето на овие возила.

Вештачката интелигенција и иднината на транспортот

Вештачката интелигенција (ВИ) има потенцијал да ги унапреди транспортниот сообраќај и логистиката. Со користење на ВИ може да се оптимизираат маршрути и да се намалат трошоците за гориво. Самоуправувачките возила, кои се веќе реалност, можат да го намалат бројот на сообраќајни несреќи и да го подобрат протокот на сообраќај. ВИ, исто така, може да помогне во предвидување на побарувачката и оптимизирање на испораките, што е клучно за логистичките компании.

Промена на менталитетот: од бензин до батерии

Транзицијата кон возила со нула емисија на штетни гасови бара не само технолошки и инфраструктурни промени, туку и промена на менталитетот кај потрошувачите. Потребно е да се едуцира јавноста за придобивките од користењето електрични возила, како и да се намалат бариерите за нивно прифаќање. Ова вклучува обезбедување информации за економичноста, удобноста и практичноста на електричните возила, како и за нивното влијание врз животната средина.

Успешни примери од светот

Многу земји и градови веќе преземаат значителни чекори кон користење електрични возила и намалување на емисиите. На пример, Норвешка е светски лидер во користење електрични возила, со повеќе од 50% од новите продадени возила во 2020 година. Ова е резултат на владините напори, како што се даночни олеснувања и бесплатни паркинг-места за овие возила.

Во Кина, најголемиот пазар за електрични возила, владата обезбедува субвенции за купување и инвестира во инфраструктура за полнење. Ова го забрзува растот на пазарот за овој тип возила и го поттикнува развојот на нови технологии.

Германија и Франција се предводници во промовирањето електрични возила. Германската влада обезбедува субвенции за купување и инвестира во инфраструктура за полнење, додека Франција нуди даночни олеснувања и други политики за да го поттикне купувањето на електрични автомобили.